کلر یا CL ، یک عنصر شیمیایی میباشد،که از کلمهی یونانی χλωρος به معنی سبز گرفته شده است.
در طبیعت به شکل ترکیب دیده میشود
عنصری که بیشتر آن را، با نمک طعام یا NaCl میشناسیم،
در صنعت از این عنصر، به شکل ترکیبی با سایر عناصر استفاده میشود،
مهمترین و پرکاربردترین ویژگی کلر، استفاده از آن برای ضدعفونی و گندزدایی است،
در این مقاله میخواهیم بیشتر در مورد مزایا و مضرات کلر برای درختان و به طور کلی کاربرد کلر در صنعت کشاورزی بپردازیم.
کمی قبلتر توضیح دادیم، که این عنصر دارای خاصیت اکسید شوندگی و واکنش پذیری بالایی است،
به همین علت از آن در صنعت و مصارف خانگی بسیار استفاده میشود،
از جمله مهمترین کاربردهای کلر، عبارتند از:
توضیح دادیم که ،این عنصر به علت واکنشپذیری بالا به شکل ترکیب در طبیعت دیده میشود
نوع ترکیبی آن مناسب استفاده در صنعت نیست،
به همین علت به کمک روشهای متعددی این عنصر را جدا کرده و قابل مصرف میکنند.
به طور مثال: نمک طعام را با روش الکترولیز و محلول در آب یونیزه کرده و از محلول آب نمک،کلر تولید میکنند،
از جمله روشهای تولید این عنصر در صنعت، عبارتند از :
ترکیباتی که، کلر پایه اصلی ساختمان مولکولی آنها است، بسیار زیاد و متنوع هستند، که عبارتند از:
هیپوکلریت سدیم یا آب ژاول یا Sodium Hypochlorite : به شکل مایع میباشد که در مصارفخانگی به اسم، وایتکس یا همان سفیدکننده میشناسیم، این ترکیب دارای خاصیت ضدعفونیکنندگی بالایی است و از همه مهمتر در صنعت رنگسازی و نساجی استفاده میشود.
هیپو کلریت کلسیم : به شکل پودر یا قرص دیده میشود ، دارای واکنشپذیری بالا میباشد و برای ضدعفونی آب استخرها بکار میرود.
اسید هیپو کلرو: به شکل گازی است و برای تصفیه آب بکار میرود، از آنجایی که خاصیت انفجاری بالایی دارد در کپسولهای مقاوم و ویژهای نگهداری میشود.
دی اکسید کلر: به شکل ژله و مایع دیده میشود و برای تصفیهی آب بکار میرود.
تری کلرو ایزوسیانوریک اسید سدیم : برای از بین بردن جلبکها و قارچهای موجود در آب و همچنین برای ضدعفونی کردن آب استخرها ، آب صنایع دامداری و مزارع، بکار میرود.
یکی از پرکاربردترین مصارف این عنصر در صنعت کشاورزی، استفاده از آن به عنوان ضدعفونیکننده میباشد،
در کشورهای جهان سوم، این ترکیب تنها به عنوان گندزدا بکار میرود
در حالی که، درکشورهای پیشرفته به شکل اتوماتیک این عنصر را، برای جلوگیری از رشد جلبک، ویروس و باکتری به آب آبیاری اضافه میکنند.
استفاده از این ترکیب میتواند، باعث افزایش بهرهوری و کمک به بهتر شدن کیفیت محصولات کشاورزی کند.
در صنعت کشاورزی از دو نوع ترکیبات کلردار استفاده میشود، که عبارتند از:
سدیم هیپوکلریت: مادهای زرد رنگ است، که در زیر نور خورشید تجزیه میشود،
این ترکیب خاصیت اسیدی آب کشاورزی را به اندازهای که به گیاهان و جانوران صدمه وارد نشود،
افزایش میدهد و باعث از بین رفتن جلبک و افت درآب میشود.
کلسیم هیپوکلریت: میزان پایداری این ترکیب بسیار بیشتر از سدیم هیپوکلریت است و به علت حل شوندگی بالا در آب، سرعت بیشتری در گندزدایی و ضدعفونیکردن دارد.
یکی از عناصر مهم خاک کلر است، که جزء مواد مغذی برای تغذیه درختان به شمار میرود.
کمی قبلتر بیان کردیم که این عنصر به شکل آزاد در طبیعت وجود ندارد
به شکل ترکیباتی مانند: سدیم کلرات یا نمک طعام در خاک یافت میشود،
تقریباً تمام درختان با مقادیر متفاوت نیاز به استفاده از این عنصر دارند.
پیشنهاد ما به شما: با 5 کاربرد کلر در کشاورزی آشنا شوید
به شکل غیرمستقیم باعث افزایش رشد و کاهش بیماریها، آفات در درختان میشود
همچنین مانع از پژمردگی و زرد شدن شده و شرایط مناسب برای رشد آنها فراهم میسازد.
کلر یکی از موادی است، که برای ضدعفونی کردن آب کشاورزی از آن استفاده میشود،
کمی قبلتر در مورد خواص سمیت این عنصر صحبت کردیم،
یکی از مضرات کلر برای درختان مصرف بیش از حد مجاز آن، در آب کشاورزی میباشد.
وقتی مقدار این عنصر در آب افزایش پیدا میکند،
شروع به رسوب کردن در بافت درختان کرده و باعث ایجاد سمیت در آنها میشود،
که این مشکل یکی از بزرگترین مضرات کلر برای درختان است.
به طور مثال: برای درختان نارنج و لیموترش حداکثر مقدار مجاز آن ، 15 میلی اکی والان در لیتر میباشد،
که بالاتر از این مقدار باعث سمی شدن آنها خواهد شد و یا در میوه انگور سیاه حداکثر مقدار مجاز 10 میلی اکی والان در لیتر است.
تغییر رنگ برگ درختان به علت افزایش بیش از حد کلر آب از دیگر مضرات کلر برای درختان به شمار میآید.
در روشهای سنتی، آبیاری درختان با آب استخر بسیار مرسوم است.
در این روش با احداث استخرهایی در مزارع و باغات آب را به شکل انباشته ذخیره میکنند.
از ترکیبات کلردار و کات کبود، برای ضدعفونی کردن و جلوگیری از تغییر رنگ ، رشد جلبک استفاده میشود،
لازم به ذکر است، همانطور که در بخش مضرات کلر برای درختان بیان کردیم،
باید مقدار کلر به یک میزان مشخص و غلظت استاندارد باشد تا موجب خرابی محصولات نگردد.
با صفر تا صد مقدار مصرف کلر در آب آشامیدنی آشنا شوید
ماندگاری و پایداری کلر در آب بسیار زیاد است و اصولاً 1 الی 2 ساعت بعد از ترکیب شدن با آب، به تثبیت رسیده و قابلیت استفاده خواهد داشت.
لازم به ذکر که این محدوده زمانی بستگی به مساحت و حجم آب دارد و مهمتر از آن نوع ترکیب کلرداری است، که مورد استفاده قرار میگیرد.